Sistem aliran kebangsaan hadir di dalam masyarkat hanya
agak lewat dari sistem pondok yang telah terbukti memberi impak dalam membentuk
masyarakat , pengajian dan pembelajarnya pula hanya sekadar terhad di dalam
kelas, sekalipun sekolah aliran kebangsaan ini mempunya hala tuju yang agak
jelas tetapi tidak pula tertera pengajaran dan pembelajaran yang dihasilkan
dari aliran ini benar-benar ingin memberikan sumbangan terhadap masyarakat yang
mengelilingi sekolah tersebut. Ini dapat dilihat dari Falsafah Pendidikan
Kebangsaan:
Pendidikan di Malaysia adalah
suatu usaha berterusan ke arah yang lebih memperkembangkan potensi secara
individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbang
secara harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan
kepada Tuhan.
Falsafah ini lebih menjelaskan secara lanjut untuk
mengembangkan potensi individu tetapi tidak melibatkan mengembangkan potensi
masyarakat, ini bermaksud pembelajaran dan pengajaran yang ada hanya melibatkan
individu yang hadir di sekolah tersebut, apa yang berlaku di luar sekolah tidak
menjadi keutamaan sekalipun segala kepincangan yang berlaku di dalam masyarakat
setempat benar-benar menyesakkan nafas sesiapa sahaja termasuk golongan
pendidik yang berada di sekolah aliran kebangsaan. Peranan pendidik pula terhad
pada pengajaran dan pembelajaran lingkungan keluasan sekolah tersebut.
Kebersamaan bersama masyarakat dalam menyampaikan ilmu pula tidak dapat
dilakukan kerana hala dan tujuan tidak begitu menyeluruh walaupun setiap sekolah
di aliran kebangsaan mempunyai Persatuan Ibubapa dan Guru Sekolah (PBIG),
peranan yang sepatutya berfungsi seperti sekolah aliran pondok tidak dapat
dipraktikkan dan masih kabur hingga kini, hanya kedengaran yuran PIBG wajib
dilunaskan pada tiap-tiap tahun.
Peringkat-peringkat pengajian dan pembelajaran pondok
pula terbahagi kepada tiga peringkat iaitu ibtida’i (permulaan atau
bawah), thanawi (menengah) dan ‘aliyy (atas atau tinggi).
Peringkat permulaan adalah peringkat bagi para pelajar yang masih baru. Mereka
ini belajar menulis dan membaca di samping membaca al-Quran serta mempelajari
asas-asas agama dengan menggunakan kitab-kitab Jawi yang rendah dan mudah,
menghafal matan-matan Nahu dan Saraf di dalam bahasa arab serta mempelajari
beberapa kitab-kitab yang berkaitan Tauhid dan Fekah.Peringkat pertengahan atau
menengah terdiri daripada pelajar-pelajar yang telah pun mempunyai asas-asas
pengetahuan agama Islam. Mereka menggunakan kitab-kitab Jawi yang lebih tinggi
sedikit dalam semua bidang di samping mempelajari Nahu, Saraf, Bahasa Arab, Tauhid dan Fekah.
Pada peringkat tinggi pula pelajar-pelajar telah pun
mempunyai kemampuan untuk mengikuti kursus yang lebih tinggi daripada peringkat
rendah dan menengah, pelajarannya pula lebih mendalam dengan menumpukan kepada
kitab-kitab berbahasa Arab dalam usaha menggali apa yang telah ditulis oleh
ulama-ulama muktabar pada masa dahulu. Menariknya kitab-kitab yang dipelajari
dipondok tidak boleh didapati di sekolah aliran kebangsaan, ini kerana buku-buku yang digunapakai ialah
buku-buku yang telah disediakan oleh pihak kementerian yang mesti selari dengan
KBSR atau KBSM, apa yang ditetapkan oleh kementerian adakalanya terpaksa
diubah, dikemaskini hingga adakalnya kelihatan terlalu lebih mengejar nilai
komersial dan keuntungan semata-mata, jika dilihat kepada subjek Pendidikan
Islam isinya yang ringkas dan adakalanya lebih mementingkan grafik buku
tidaklah membantu dalam menyelesaikan permasalahan yang timbul di kalangan
pelajar mahupun masyarakat, pendedahan sepatutnya sudah didedahkan dari bangku
sekolah dalam menanam minat pelajar dalam mengejar apa yang mereka impikan.
Tetapi pembelajaran dan pengajaran di pondok telah mendedahkan kepada pelajar
kitab-kitab atau buku-buku yang boleh menjawab beberapa persoalan yang berlegar
di dalam masyarakat setempat berkaitan dengan segala hal agama termasuk Akidah
dan paling ketara sekali ialah permasalahan Fekah, antara kitab-kitab yang
dipelajari di sekolah pondok ialah di dalam bidang Nahu ialah matan
al-Jurumiyah dan matan al-Fiyah Ibn Malik, manakala antara
kitab-kitab yang digunakan di dalam subjek Fekah ialah Fath al-Mu’in, Fath
al-Qarib dan I’anah al-Tolibin. Dalam bidang Hadis pula antara kitab
yang digunakan ialah Subul al-Salam, matan al-Arbain al-Nawawi.
Apa yang telah disebutkan tadi menunjukkan sistem
pembelajaran dan pengajian di pondok benar-benar mampu menyediakan individu yang mampu
menangani permasalahan yang timbul di dalam masyarakat, sejak awal lagi sudah
terdedah dengan kitab-kitab yang sememangnya menjadi rujukan di dalam bidang
agama. Pengajian yang mempunya tiga peringkat dan bersinambungan pada tempat
yang sama banyak membantu pelajar-pelajar aliran pondok menghadami apa yang
mereka belajar tanpa perlu berpindah-randah ke tempat lain kerana semuanya
telah lengkap di satu tempat malah tidak perlu risau sekiranya tercicir kelas
atau tidak lulus dalam sesuatu peperiksaan, ini kerana pengajian pondok memberi
peluang kepada siapa sahaja ingin mendalami ilmu agama malah mungkin juga mampu
mencapai cita-cita yang diimpikan oleh pelajar.
Berbeza dengan pengajian aliran kebangsaan, sekalipun
menyediakan pembelajaran dan pengajian yang bermula dari rendah, pendedahan
hanya benar-benar berlaku ketika mereka menjejak kaki ke menara gading, itupun
sekiranya yang berjaya sampai ke menara gading, bagi mereka yang tidak bernasib
baik tetapi punya minat yang belajar impiannya terhenti sekerat jalan. Amat
malang bagi pelajar yang mempunyai minat untuk belajar lebih mendalam tetapi tidak dapat mencapai impian
tersebut kerana sistem yang disediakan telah pun tertulis begitu, ini
menjadikan negara kita kehilangan aset-aset atau sumber tenaga manusia yang
mampu membangunkan negara ini.
